Yapay Zeka’dan Yöneticilere Tavsiyeler

Teknoloji ve iş dünyasında artık yapay zekadan (YZ) bahsetmeyen içerik bulmak neredeyse imkânsız. Kimileri YZ’yi elektriğin icadından beri gelen en büyük dönüşüm fırsatı olarak görüyor, kimileri ise nükleer silahlar kadar tehlikeli bir teknoloji olarak tanımlıyor. Biz de bu uç görüşler arasında kendimize bir yol çizmeye çalışıyoruz.

Teknoloji ve iş dünyasında artık yapay zekadan (YZ) bahsetmeyen içerik bulmak neredeyse imkânsız. Kimileri YZ’yi elektriğin icadından beri gelen en büyük dönüşüm fırsatı olarak görüyor, kimileri ise nükleer silahlar kadar tehlikeli bir teknoloji olarak tanımlıyor. Biz de bu uç görüşler arasında kendimize bir yol çizmeye çalışıyoruz.

YZ’nin birçok mesleği tehdit ettiğini duyuyoruz. Hatta bu tehdit, yönetici pozisyonlarına kadar gelmiş durumda. Peki, işleri YZ tarafından tehdit edilen yöneticiler, bu teknolojiden ilham alarak bu tehdidi avantaja çevirebilir mi? Gelin bu soruya birlikte bakalım.

YZ’yi çok basitçe anlatmak gerekirse; motoru yüksek kapasiteli bilgisayarlar, zekâsı algoritmalar, yakıtı ise veri olan üç temel unsurdan oluşur. 

Çoğu zaman soğuk ve teknik bir kavram gibi görünen “algoritmalar”, aslında insanlığın yüzyıllardır geliştirdiği bilimlerin—cebir, istatistik, optimizasyon gibi—modern bir yansımasıdır. Bu yönüyle her algoritma, bilim tarihinin kolektif birikimini taşır. Bu algoritmaların çalışmasını sağlayan ilkeler, yöneticiler için de yol gösterici olabilir.

Şimdi gelin, yapay zekanın gelişiminde kullanılan prensiplerle, iyi yöneticilerin ortak özelliklerine göz atalım:

Öğrenmeye Açık Olmak

YZ, dev veri havuzlarını tarayarak farklı disiplinler arasında bağlantılar kurar. Adeta felsefeden siyasete, ekonomiden psikolojiye her alandan beslenir. Her yeni bilgiyle de kendini yeniler. Benzer şekilde, yöneticiler de sadece kendi uzmanlık alanlarına değil; başka disiplinlerden gelen fikirlere de açık olmalı. Sosyoloji ya da psikolojiden beslenen bir pazarlama yöneticisi, tüketici davranışlarını çok daha derinlemesine anlayabilir. Farklı alanlardan esinlenmek, yönetimde yaratıcı çözümler üretmenin anahtarıdır.

Belirsizlikte Rota Çizebilmek

YZ sistemleri, kimi zaman eksik ya da yanlı verilerle çalışmak zorunda kalır. Ama bu durumlar karşısında esneklik geliştirirler. Kurallara bağlı kalsalar da, istisnaları tanır ve onlara uyum sağlamayı öğrenirler. Yöneticiler için de işler her zaman planlandığı gibi gitmez. Kurallar önemli ama onları aşabilen yaratıcı çözümler, beklenmedik anlarda çok işe yarar. Örneğin, müşteri memnuniyetini önemseyen bir şirket, iade süresini kaçıran bir müşteriye anlayış gösterebilir; ama iyi niyeti suistimal eden biri için kurallara geri dönebilir.

Önyargılardan Arınmış olmak

YZ algoritmaları işe sıfır varsayımla başlar. Verilere ön yargısız yaklaşır ve aynı veriyi farklı açılardan inceleyerek doğruyu bulmaya çalışır. Yöneticilerin de kendi önyargılarının, varsayımlarının farkında olması gerekir. Bu farkındalık, hem inovasyonu hem de sağlıklı iş kültürünü besler.

Veriye Dayanmak

YZ yalnızca verileri anlamakla kalmaz; veriler arasındaki ilişkilere, kalıplara, tutarsızlıklara bakarak yeni içgörüler üretir. Bildiğinden yola çıkarak bilmediğini anlamaya çalışır. Yöneticilerden de aynı beceriyi bekliyoruz. Tam anlamadıkları bir konuda bile, sahip oldukları deneyimle anlamlı çıkarımlar yapmaları değerli. Örneğin satıştaki bir artışın, iyi bir stratejiden mi yoksa dış etkenlerden mi kaynaklandığını anlamak; geleceğe dair doğru kararlar almanın önünü açar.

Duygusal Zekâyla Hareket etmek

YZ’nin duygusal zekâsı yok ama çalışırken bazı önemli prensiplere sadık kalır: Hatalara karşı hoşgörülü olur, tepkisel davranmaz, duruma göre uyum sağlar.

Yöneticiler içinse empati kurmak, çalışanlarını anlamak büyük fark yaratır. Kaygılarını işe yansıtan bir ekip arkadaşına sadece iş üzerinden yaklaşmak yerine, onunla sohbet ederek destek olmak bazen en güçlü çözümdür.

Başarısızlıkla Yaşayabilmek

YZ sistemleri, her şeyi mükemmel şekilde anlayamaz. Hatalar yaparlar. Ama buna rağmen sağladıkları hız ve kalite sayesinde kabul görürler. Yöneticiler de başarısız olma ihtimalini baştan kabullenmeli. Yeni şeyler denemek, ekip arkadaşlarına güvenmek, zaman zaman risk almak kaçınılmazdır. Önemli olan hatalardan öğrenmektir. Ekibinden birine yeni bir görev vermek, her zaman başarı getirmeyebilir ama kişinin kendine olan güvenini artırabilir.

Düşe Kalka Gelişmek

YZ modelleri sürekli deneme-yanılma yoluyla gelişir. Her başarısızlıkta, bir sonraki döngü için öğrenim kazanır. İyi sonuç veren yönler korunur, işe yaramayanlar değiştirilir. Yöneticiler de aynı şekilde sürekli gelişmelidir. Risk almalı, geri bildirimlerden öğrenmelidir. 

Hedef Odaklı Olmak

YZ öğrenirken her zaman hedeflerini merkeze koyar. Sürekli olarak bu hedefleri nasıl daha iyi gerçekleştirebileceğini sorgular. Yöneticiler için de durum aynı. Ekibini, müşterisini, şirketin önceliklerini doğru anladığında hem kendi başarısını hem de organizasyonun başarısını artırır.

Yukarıda saydığımız bu özelliklere sahip bir yönetici, ister yapay ister doğal zekaya sahip olsun, her şirkete değer katar. Bugün en çok aranan liderler, yapay zekanın sağladığı imkânları ekiplerine ve kurumlarına kazandıran yöneticiler.

Bu yazıda, bunu başarmanın bir yolunun YZ’nin çalışma prensiplerinden ilham almak olduğunu anlattım. Belki bir sonraki yazının konusu da “Yapay zekadan nasıl iş faydası sağlarız?” olabilir.

Unutmadan, küçük ama önemli bir not: Başlıkta "liderlik" değil, "yöneticilik" demem tesadüf değil. İlham verme, potansiyeli ortaya çıkarma, yeni pazarlar hayal etme gibi liderlik yetkinlikleri hâlâ insana özgü.

Gelecek, YZ'nin gücünü insan ruhunun hayal gücüyle birleştirebilenlerin olacak.

Sizce yöneticilerin YZ’den alabileceği başka hangi dersler var?

On yılı aşkın süredir, Türkiye'nin teknoloji girişim ekosistemine katkıda bulunmak ve değer yaratmak için büyük bir özveriyle çalışıyoruz. Bu süre zarfında kazandığımız derin bilgi birikimi ve güçlü iş ağımızla girişimcilere destek oluyoruz. Boğaziçi Ventures olarak yatırımlarımızı şekillendirirken birçok dikeyde teknolojinin gücünü kullanarak sürdürülebilir ve akıllı çözümler sunma potansiyeline inanıyoruz.

Girişimcileri Boğaziçi Ventures’a [email protected] maili üzerinden yatırım görüşmeleri yapmak üzere başvurmaya davet ediyoruz! Teknoloji girişiminizi büyütmek ve küresel iş ağımıza katılmak için hemen başvurun!