Robotik Teknolojiler: Ekosistem, Önde Gelen Girişimler ve Gelecek Beklentileri

Temel bileşenleri arasında sensörler, yapay zeka, mekanik aktüatörler ve kontrol sistemleri yer alan robotik teknolojiler, çok çeşitli işleri otomatikleştirmek ve insan iş gücünü desteklemek amacıyla geliştirilen sistemler, araçlar ve yazılımlar bütünüdür. Bu teknolojiler, endüstriyel otomasyondan sağlık hizmetlerine, tarımdan lojistiğe kadar birçok alanda halihazırda kullanılmaktadır.

Temel bileşenleri arasında sensörler, yapay zeka, mekanik aktüatörler ve kontrol sistemleri yer alan robotik teknolojiler, çok çeşitli işleri otomatikleştirmek ve insan iş gücünü desteklemek amacıyla geliştirilen sistemler, araçlar ve yazılımlar bütünüdür. Bu teknolojiler, endüstriyel otomasyondan sağlık hizmetlerine, tarımdan lojistiğe kadar birçok alanda halihazırda kullanılmaktadır. 

Robotik teknolojiler ekosistemi, hem büyük şirketlerin hem de yenilikçi girişimlerin yoğun ilgi gösterdiği dinamik bir pazardır. Küresel robotik pazarı, 2021 yılında 43.8 milyar USD değerindeyken, 2026 yılına kadar 70.6 milyar USD’ye ulaşması beklenmektedir. Bu pazarın, 2021-2026 yılları arasında yıllık bileşik büyüme oranı (CAGR) olarak %10.5 oranında büyüme göstermesi beklenmektedir.

Yapay zeka (AI) alanındaki gelişmeler ise robotik teknolojilerin kullanımını hızlandırırken yarattığı değeri de arttırıyor. Yıllık 12,3% bileşik büyüme oranı ile (CAGR) 2030 yılında pazarın 225 milyar USD’ye ulaşacağı öngörülmekte. 

Yapay Zeka’nın robotikte kullanımı, makinelerin daha akıllı ve uyarlanabilir hale gelmesini sağlıyor, böylece karmaşık görevleri daha büyük bir doğrulukla gerçekleştirebiliyorlar. Özellikle Asya-Pasifik bölgesi, hızlı otomasyon genişlemesi ve aktif Ar-Ge çalışmaları ile bu büyümeye öncülük ediyor.

Robotik Teknolojilerinin Alt Kategorileri

1. Endüstriyel Robotlar, otomotiv, elektronik, metal ve ağır sanayi gibi sektörlerde montaj, kaynak, boyama ve malzeme taşıma gibi görevleri otomatikleştirmek için kullanılır. Önde gelen girişimler arasında robotik kollar ve otomatik montaj hatları geliştiren Universal Robots ve FANUC bulunmaktadır.

2. Tıbbi Robotlar, cerrahi operasyonlar, rehabilitasyon, hasta bakımı ve ilaç dağıtımı gibi sağlık hizmetlerinde kullanılır. Örneğin, Intuitive Surgical’in geliştirdiği da Vinci cerrahi sistemi, minimal invaziv cerrahi operasyonları gerçekleştirmek için kullanılan robotik bir platformdur.

3. Tarım Robotları, ekim, sulama, hasat ve zararlı kontrolü gibi tarım faaliyetlerini otomatikleştirmek için kullanılır. John Deere ve Blue River Technology, hassas tarım teknolojileri ve robotik ekipmanlar geliştiren önde gelen şirketler arasında gösterebiliriz. 

4. Lojistik Robotları; depolama, malzeme taşıma ve sipariş hazırlama gibi lojistik süreçlerini otomatikleştirmek için kullanılır. Örneğin, Amazon Robotics, depo operasyonlarını optimize etmek için robotik çözümler geliştirmektedir. Ayrıca, Boston Dynamics’in Spot robotu, endüstriyel ortamda veri toplama ve denetim görevlerinde kullanılmaktadır.

5. Ev Robotları; temizlik, güvenlik ve ev otomasyonu gibi görevleri yerine getiren robotik cihazlardır. iRobot’tan Xiomi’ye birçok şirket günümüzde ev robotları üretmektedir fakat halen bu alanın erken aşamada olduğunu söyleyebiliriz. Önümüzdeki birkaç sene içinde ev kullanımı için robot üretiminde büyük bir sıçrama olacağını ve hali hazırda üretim ve dağıtım kapasitesi olan şirketlerin bundan büyük fayda göreceğini öngörmekteyiz. 

6. Otonom Araçlar; sensörler ve yapay zeka kullanarak insan müdahalesi olmadan hareket edebilen taşıtlardır. Bu kategoride Tesla’nın otonom sürüş özelliklerine sahip araçları ve Waymo’nun otonom taksileri dikkat çekmektedir. Günümüzde ARGE ve sertifikasyon maliyetleri hariç bir aracı tamamen otonom hale getirmenin maliyeti 100.000 USD üzerindedir. Hem sensor maliyetlerindeki düşüş hem de teknolojik gelişmelerle birlikte ihtiyaç duyulan sensörlerin azalması ve farklılaşması ile birlikte bu maliyetin 5 yıl içinde 10.000 USD altına ineceği öngörülebilir. Doğal olarak böylesine bir değişim, tüm otomotiv sektörünün ve ihtiyaç duyulan iş gücünün bir eksen kayması yaşayacağı anlamına gelmektedir. 

7. Hizmet Robotları; müşteri hizmetleri, temizlik, güvenlik ve eğlence gibi çeşitli hizmet sektörlerinde kullanılır. SoftBank Robotics tarafından geliştirilen Pepper robotu, müşteri hizmetleri ve sosyal etkileşimlerde kullanılan bir hizmet robotudur.

Robotik teknolojiler alanında dikkat çeken bazı girişimler;

1. Boston Dynamics: Dinamik hareket kabiliyetine sahip robotlar geliştiren Boston Dynamics, özellikle Spot ve Atlas robotları ile tanınmaktadır. Spot, endüstriyel ve araştırma amaçlı kullanılan dört ayaklı bir robotken, Atlas ise insansı bir robot olarak öne çıkmaktadır.

2. Universal Robots: Kolaboratif robotlar (cobot) geliştiren Universal Robots, endüstriyel otomasyon alanında küçük ve orta ölçekli işletmeler için uygun maliyetli ve esnek çözümler sunmaktadır.

3. Intuitive Surgical: Minimal invaziv cerrahi operasyonlar için robotik cerrahi sistemler geliştiren Intuitive Surgical, da Vinci cerrahi sistemi ile dünya çapında tanınmaktadır.

4. Blue River Technology: Tarım robotları ve hassas tarım teknolojileri geliştiren Blue River Technology, John Deere tarafından satın alınmıştır ve tarım sektöründe verimliliği artırmayı hedeflemektedir.

5. Nuro: Otonom teslimat araçları geliştiren Nuro, özellikle e-ticaret ve lojistik sektöründe kullanımı ile dikkat çekmektedir. Şirket, insansız araçları ile yerel teslimatları otonom olarak gerçekleştirmektedir.

Robotik Teknolojilerde Halka Açık Şirketlere Örnekler;

Robotik teknolojiler sektöründe halka açık birçok büyük şirket bulunmaktadır. Aşağıda görebileceğiniz bazı şirketleri direkt robot teknolojisi üreticileri arasında sayabileceğimiz gibi tüketici elektroniği ve ev aletleri sektöründe faaliyet gösteren Arçelik ve Xiaomi gibi firmalar da bu alanda önemli yatırımlar yapmaktadır. Bu şirketler, robotik teknolojileri kendi ürünlerine entegre ederek pazar paylarını artırmayı ve yenilikçi çözümler sunmayı hedeflemektedirler.

• ABB: 102 milyar USD | Merkezi İsviçre'de bulunan ABB, endüstriyel robotik ve otomasyon sistemlerinde dünya lideridir. Elektrifikasyon, robotik ve hareket, endüstriyel otomasyon ve akıllı şebeke teknolojileri alanlarında faaliyet göstermektedir. ABB’nin robotları, özellikle üretim hatlarında verimliliği artırmak için kullanılır.

• Fanuc: 37 milyar USD | Japonya merkezli Fanuc, CNC sistemleri, endüstriyel robotlar ve robotik otomasyon çözümleri konusunda dünya çapında tanınan bir markadır. Şirket, üretim süreçlerini optimize etmek için robotik sistemler ve fabrikalar için yazılım çözümleri sunmaktadır.

• KUKA: 3 milyar USD | Almanya merkezli KUKA, endüstriyel robotik ve otomasyon çözümleri konusunda uzmanlaşmıştır. Özellikle otomotiv endüstrisinde kullanılan robotik kollarıyla bilinir. Şirket, çeşitli endüstrilerde üretim verimliliğini artıran ileri düzey robotik sistemler geliştirir.

• Yaskawa Electric: 9 milyar USD | Japonya merkezli Yaskawa Electric, hareket kontrolü ve endüstriyel robotlar alanında uzmanlaşmıştır. Robotik kollar, servo motorlar ve sürücü teknolojileri ile tanınan Yaskawa, otomasyon çözümleri sunarak üretim süreçlerini optimize etmeye odaklanır.

• Intuitive Surgical: 118 milyar USD | ABD merkezli Intuitive Surgical, minimal invaziv cerrahi prosedürler için robotik cerrahi sistemleri geliştirir. Şirketin en bilinen ürünü da Vinci Cerrahi Sistemi, cerrahlara daha hassas ve etkili operasyonlar yapma imkanı sağlar.

• Zebra Tech: 15 milyar USD | ABD merkezli Zebra Technologies, veri toplama ve analiz teknolojileriyle bilinir. Robotik teknolojilerde, özellikle lojistik ve envanter yönetimi için kullanılan otonom mobil robotlar ve RFID çözümleri sunmaktadır.

Aktif Yatırımcılar

Robotik teknolojileri alanında aktif yatırımcılar arasında hem büyük yatırım firmaları hem de girişim sermayesi şirketleri yer almaktadır. Son yıllarda robotik girişimlere yapılan yatırımlar hızla artmıştır. 2023 yılında küresel robotik yatırımları 12.9 milyar USD olarak gerçekleşmiştir. Bu yatırımlar, özellikle yapay zeka ve makine öğrenimi teknolojileri ile entegre edilen robotik sistemlere yöneliktir. Yatırımların ağırlıkla Amerika, Çin ve Almanya’da gerçekleştiğini görüyoruz. 

Sonuç

Robotik teknolojiler, hızlı büyüyen ve geniş fırsatlar sunan bir sektördür. Hem büyük şirketler hem de yenilikçi girişimler, bu alanda önemli ilerlemeler kaydetmektedir. 2030 yılında 225 milyar dolarlık bir Pazarın büyüklüğüne ulacağı öngörülen alan yatırım için büyük fırsatlar içermektedir. Özellikle kendi dikeylerinde hakim konumda olan büyük ölçekli şirketlerin robotik teknolojilerdeki gelişimleri çok daha yakından takip ederek kullanacağını ve büyük değer artışları yaşayacağını öngörmekteyiz. Devletlerin bu alana olan ilgisi de robotik teknolojilerin gelecekteki büyümesinin itici güçlerinden biri olacağı kuşkusuzdur.

Boğaziçi Ventures olarak, özellikle yapay zeka teknolojisindeki gelişmelere de paralel pazarın öngörüldüğü gibi büyüyeceğini düşünerek Robotik ve Uzay teknolojilerini yatırım stratejimiz içerisine dahil ettik. Bu anlamda tamamen Robotik ve Uzay teknolojilerinde faaliyet gösteren global halka açık hisselere yatırım yapan BV Portföy Robotik ve Uzay Teknolojileri Değişken Fonumuzu (RUT) 1 Temmuz 2024 itibarıyla yatırımcılarımız ile buluşturduk. Fonumuza, RUT kodu ile TEFAS’a üye tüm aracı kurum ve bankaların internet sitelerinden ve mobil uygulamalarından hemen yatırım yapılabileceği gibi direkt BV Portföy’den hesap açarak da yatırım yapabilirsiniz.

BV Growth fonlarımız, erken aşamada tamamen yapay zeka kullanarak farklı sektörleri yeniden şekillendirmeye (Disruption) odaklanan yenilikçi girişimlere yatırım yapmaktadır.