Teknopark Ve Ar-Ge Merkezlerindeki Girişimlere Yatırımcı Olma Zorunluluğu

BV Growth fonu olarak, 2020 yıl sonunda yatırımcılarımızdan ilk kaynak taahhütlerini alarak kurulduğumuz günden bu yana Türkiye merkezli, erken aşama ve yenilikçi teknoloji odaklı 50’den fazla teknoloji şirketine yatırım yaptık. Boğaziçi Ventures olarak, yatırımlarımızın ötesine geçerek portföy şirketlerimizin büyüme ve gelişim süreçlerinde yanlarında yer aldık. Bu süreçte, Boğaziçi Ventures olarak sektörel bilgi paylaşımını artırmak amacıyla BV Insights adlı haber bültenimizi hayata geçirdik.

BV Growth fonu olarak, 2020 yıl sonunda yatırımcılarımızdan ilk kaynak taahhütlerini alarak kurulduğumuz günden bu yana Türkiye merkezli, erken aşama ve yenilikçi teknoloji odaklı 50’den fazla teknoloji şirketine yatırım yaptık. Boğaziçi Ventures olarak, yatırımlarımızın ötesine geçerek portföy şirketlerimizin büyüme ve gelişim süreçlerinde yanlarında yer aldık. Bu süreçte, Boğaziçi Ventures olarak sektörel bilgi paylaşımını artırmak amacıyla BV Insights adlı haber bültenimizi hayata geçirdik.

Bu makalemizde, Yeminli Mali Müşavir Aydın Yılmaz’ın katkılarıyla, geçtiğimiz haftalarda AR-GE Şirketi Yükümlülükleri İçin BV Portföy GSYF Seçenekleri başlıklı makalemizde de ele aldığımız teknopark ve Ar-Ge merkezlerinde faaliyet gösteren şirketlerin yatırımcı olma zorunluluğu hakkında kritik bilgileri ve değişen yasal düzenlemeleri sizlere sunuyoruz. 7953 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ve ilgili kanunlardaki güncellemelerin şirketler üzerindeki etkisini detaylı bir şekilde ele alırken, bu yeni düzenlemelerin nasıl fırsatlara dönüşebileceğine dair değerli bilgiler sunuyoruz. Keyifli okumalar!

Ar-Ge Merkezleri ve Teknoparklarda faaliyet gösteren, kurumlar vergisi beyannamesinde  kurumlar vergisi istisnasından yararlanan gerçek ve tüzel kişiler için; 7953 sayılı Cumhurbaşkanı  Kararı ile 1 Ocak 2024 tarihi itibarıyla 5746 Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin  Desteklenmesi Hakkında Kanun’un 3. maddesinin 14. fıkrasında yer alan ve 4691 sayılı Teknoloji  Bölgeleri Geliştirme Kanunu’nun ek 3. maddesinde yer alan, yıllık beyanname üzerinden  yararlanılan indirim/istisna tutarının yükümlülük alt sınırı 1.000.000.- TL’ den 2.000.000,00-TL’ ye  çıkarılmış olup teşvikten yararlanan mükelleflerin GSYF yatırım zorunluluk oranı %2’den %3’e yükseltilmiştir. 

Mükellefler, 2023 yılı kurumlar vergisi beyannamesi üzerinde yararlandıkları ar-ge indirimi  (5746 sayılı kanun) tutarının veya teknopark istisnası (4691 sayılı kanun) tutarının  2.000.000 TL’nın üzerinde olması halinde; 

Yararlandıkları indirim tutarının %3'ü kadar bir tutarı (yıl bazında 100.000.000 TL’sini  geçmemek üzere), kurumlar vergisi tahakkukunu aldıkları tarih itibarıyla; 31.12.2024 tarihine kadar 2023 yılı karından ayırıp öz varlık hesapları içinde bir fon hesabına (Örneğin 549 Özel  Fonlar Hs.) almaları ve 2024 yılının sonuna kadar Türkiye'de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak  üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu payı satın almaları veya girişim sermayesi yatırım  ortaklıkları ya da 4691 sayılı Kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan  girişimcilere sermaye olarak koymaları gerekmektedir. 

Söz konusu tutarlar borç niteliğinde olmayıp geri istenmesi mümkün olmayacaktır. 

Girişim Sermayesi Yatırım Fonu; nitelikli yatırımcılardan katılma payı karşılığında toplanan para ya da iştirak paylarıyla, pay sahipleri hesabına, inançlı mülkiyet esaslarına göre, varlık ve işlemlerden oluşan portföyü işletmek amacıyla Sermaye Piyasası Kurulu’ndan faaliyet izni alan  portföy yönetim şirketleri ve gayrimenkul ve girişim sermayesi portföy yönetim şirketleri tarafından  bir içtüzük ile süreli olarak kurulan ve tüzel kişiliği bulunmayan mal varlığıdır. 

Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı ise; girişim sermayesi yatırımları, sermaye piyasası araçları ve Kurulca belirlenecek diğer varlık ve haklardan oluşan portföyü işletmek amacıyla paylarını  ihraç etmek üzere kurulan veya esas sözleşme değişikliği yolu ile dönüşen, Kanunun 48  maddesinde sınırı çizilen faaliyetler çerçevesinde olmak kaydı ile ve kayıtlı sermaye sistemine  tabi anonim ortaklık olan sermaye piyasası kurumudur. 

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü’ nün açıklamalarında, Girişim Sermaye Uygulamalarına ilişkin olarak; Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere  kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonundan kasıt, Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında  kurulmuş fonlar veya yurt dışında kurulmuş ancak fon iç tüzüğü vb. resmi dokümanlarında  portföyün en az yüzde sekseninin Türkiye’de teknolojik girişimcilere yatırım yapacağını belirten  fonlar olduğu belirtilmiştir. 

Kuluçka Merkezi ise 4691 sayılı Kanun’da “Özellikle genç ve yeni işletmeleri geliştirmek  amacıyla; girişimcilere Teknopark bölgesi içinde veya dışında ofis hizmetleri, ekipman desteği,  yönetim desteği, mali kaynaklara erişim, kritik iş ve teknik destek hizmetlerinin bir çatı altında tek  elden sağlandığı yapılar” şeklinde açıklanmıştır.

Bu yatırım yükümlülüğünün yerine getirilmemesi veya eksik yerine getirilmesi durumunda,  Teknopark ve Ar-GE merkezlerinde kurumlar vergisi istisnasından yararlanan mükellefler,  bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen ve yararlanılan  kazançlar tutarının yüzde yirmi beşini (%25), ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar  vergisi istisnasına konu edemez. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler, vergi  ziyaı cezası uygulanmaksızın ama gecikme faizi uygulanarak tarh edilecektir.