Halka Açık Teknoloji Şirketlerinde Değerlemeler

Son yıllarda küresel olarak daralan yatırımlara rağmen büyümeye devam eden teknoloji şirketleri özelinde bu hafta değerlemeler üzerine görüşlerimizi birkaç veri ile destekleyerek sizlerle paylaşmak istedik. Teknoloji şirketleri için özellikle geçtiğimiz 2-3 yılın zorlu geçtiği aşikar. Ekonomik istikrarsızlık, yüksek enflasyon ve artan faiz oranları teknoloji şirketlerini iş stratejilerini, büyüme metotlarını ve personel alım planlarını yeniden değerlendirmeye sevk etmişti. Aynı zamanda dikkate değer ilerlemeler de gördük. Son zamanlarda teknoloji şirketleri üretken yapay zekayı (AI) ilgi odağına almasıyla yeni teknoloji çağı açarak yenilikler, hızlı ve düşük maliyetli ürün ve hizmetler sunmaya başladı.

Son yıllarda küresel olarak daralan yatırımlara rağmen büyümeye devam eden teknoloji şirketleri özelinde bu hafta değerlemeler üzerine görüşlerimizi birkaç veri ile destekleyerek sizlerle paylaşmak istedik. Teknoloji şirketleri için özellikle geçtiğimiz 2-3 yılın zorlu geçtiği aşikar. Ekonomik istikrarsızlık, yüksek enflasyon ve artan faiz oranları teknoloji şirketlerini iş stratejilerini, büyüme metotlarını ve personel alım planlarını yeniden değerlendirmeye sevk etmişti. Aynı zamanda dikkate değer ilerlemeler de gördük. Son zamanlarda teknoloji şirketleri üretken yapay zekayı (AI) ilgi odağına almasıyla yeni teknoloji çağı açarak yenilikler, hızlı ve düşük maliyetli ürün ve hizmetler sunmaya başladı.

Tabii yapay zekanın gelişimi, oyun sektöründen sağlık sektörüne, e-ticaretten finansal sektörlere ürün ve hizmetlere entegre olmasıyla birlikte teknoloji hisseleri de son dönemdeki değerlemelerdeki düşüşe rağmen mevcut boğa piyasasının en büyük itici gücü ve en iyi performans gösterenleri oldu. Kimi yatırımcılar ve hisse analistleri teknoloji değerlemelerinin şişirilmiş olduğunu öne sürse de aslında değerlemelerin teknolojide yapay zekanın gelişerek kullanımı şirket değerlemelerini korumanın yanında yükselmesine de en büyük etken olduğunu öne sürebiliriz.

Halka açık teknoloji şirketlerinin değerlemelerini ve değerleme metriklerini bu yazımızda ele aldık. Değerleme metriklerini popüler ve yaygın kullanılan EV/Revenue ve EV/EBITDA çarpanları üzerinden teknolojinin alt sektörlerini sınıflandırıp hem geçmiş hem de gelecek yıllardaki tahmini çarpanlarını göz önüne alarak değerlendirdik.

Halka Açık Teknolojik Oyun Şirketleri ve Değerlemeleri

Teknolojik yaklaşımları benimseyerek ileriyi düşünen bir yaklaşım, oyun şirketlerinin değerlemeleri için çok önemlidir. En son teknolojiye sahip grafiklere, oyun mekaniğine vb. yatırım yapmak, oyun şirketlerini rakiplerinden ayırabilir. Ek olarak, sunucu yönetimi, veri analitiği ve içerik dağıtımı için sağlam bir arka uç altyapısına sahip olmak, kusursuz bir oyun deneyimi sağlamak için kritik öneme sahiptir ve bu da kullanıcıyı elde tutmaya ve gelir yaratmaya katkıda bulunur.

2021-2023 yıllarında halka açık oyun şirketlerinin ortalama EV/Revenue çarpanı 4,1x iken, 2024-2025 yıllarında bu oranın son 3 yılın ortalamasından daha yüksek bir oranla 4,6x'e yükselmesi bekleniyor. Bu artış beklentisi, yapay zekâ, sanal gerçeklik (VR) ve diğer teknolojik ilerlemelerin etkisiyle oluşuyor. Bu doğrultuda söyleyebiliriz ki teknolojik yeniliğin ön saflarında yer alan oyun şirketleri, yeni endüstri standartları belirleme ve yatırım çekme potansiyelleri nedeniyle sıklıkla daha yüksek değerlemelere sahip oluyor.

Oyun Şirketleri Medyan

Halka Açık Teknolojik SaaS Şirketleri ve Değerlemeleri

SaaS (Hizmet Olarak Yazılım) teknoloji şirketleri son birkaç yılda benzeri görülmemiş bir genişleme yaşadı ve artık yazılım ortamının popüler ve yaygın iş modeli haline geldi. 

SaaS şirketlerinin değerleme metrikleri 2015'ten bu yana benzeri görülmemiş bir yükseliş yaşadı. COVİD-19 sonrası parasal teşvik kesinlikle ileriye doğru son hamleyi sağlasa da, değerlemelerin büyük kısmının 2015-2020'deki istikrarlı büyüme döneminde gerçekleştiğini gördük. 2022'nin başlarında faiz oranlarının agresif bir şekilde yükselmesi ile SaaS değerlemeleri aşağı yönlü düşüş yaşadı.

2023’de SaaS değerleme metrikleri, piyasadaki toparlanma ve yapay zekanın da etkisiyle önemli ölçüde toparlandı. Bununla birlikte, toparlanma büyük ölçüde Crowdstrike, Salesforce ve Servicenow gibi büyük şirketler tarafından sağlanırken, birçok küçük ölçekli SaaS oyuncusu durgun kaldı.

2021’de halka açık SaaS teknoloji şirketlerinin EV/Revenue çarpan medyanı 24,9x iken 2023 yılında toparlanma gözlemlense de 12,3x ile kapattı. EV/EBITDA medyan çarpanında ise durum çok farklı. SaaS şirketlerinin tekrar eden gelirlerinin (ARR) tahmin edilebilir olması, yapay zeka ile düşük maliyetli ürün ve  hizmetlerin kiralanması EBITDA çarpanlarını öne çıkarmış ve EV/EBITDA son 3 yıl medyan ortalaması 46,8x olarak gerçekleşmiş.

SaaS sektörü büyüdükçe rekabet artıyor büyüme, yeni sözleşmeler, fiyatlandırma ve sözleşme yenilemeleri daha da zorlaşarak baskı yaratıyor. Bu rekabet ortamı 2024-2025 tahmini değerleme metriklerinde  aşağı yönlü olarak beklenti oluşturmuş durumda.

SaaS Şirketleri Medyan

Halka Açık Finansal Teknoloji Şirketleri ve Değerlemeleri

Finansal teknoloji sektöründe değerlemelerin 2021 itibariyle aşağı yönlü trend etkisinin muhtemelen çoğu ülkede son yıllarda istikrarlı bir şekilde artan enflasyonun, FinTech şirketleri üzerinde yatırımcılarına getiri sağlama konusunda baskı yaratmasıyla ilgili. Üstelik akıllı bankacılık alanındaki FinTech şirketleri, artan faiz oranları ve nakit rezervlerine aşırı bağımlılık nedeniyle yüksek enflasyon dönemlerinde daha fazla dezavantajla karşı karşıya kaldı.

Bu aynı zamanda iş modellerinden halihazırda önemli süreçler çıkarmayan ödeme işleme şirketleri için de geçerlidir. Mastercard gibi devler, getirileri doğrudan tüketici harcamalarıyla ilişkili olduğundan ve maliyet tabanları büyük ölçüde değişmediğinden, yüksek enflasyon ortamında gayet iyi durumda olabilirken, sektördeki yeni finansal teknoloji oyuncuları, karlılıklarına ağır basan artan işgücü maliyetiyle mücadele etme durumunda kaldı.

Finansal Teknoloji Şirketleri Medyan

2020-2021 yıllarındaki finansal teknolojilerdeki yüksek değerleme metriklerinin 2022 sonrası aşağı yönlü bir trende girmesinin ana sebebi olarak, yatırımcılar ve hisse analistlerinin fintech şirketlerinin tarihsel olarak aşırı değerlendiğini öne sürerek geçmiş ve gelecek yüksek değerleme metriklerini reddetmeleri gösterilebilir.

Halka Açık E-Ticaret Teknoloji Şirketleri ve Değerlemeleri

E-ticaret teknolojileri, son yıllarda tüm işletmelerin giderek daha önemli bir parçası haline geldi. Ancak, dijital alışverişin rekabetçi dünyasında e-ticaretin yüksek değerlemelere ulaşabilmesi için kendine özgü zorlukların üstesinden gelmesi gerekiyor.

Verilerimiz, e-ticaret değerlemelerinin 2021'de zirveye ulaştığını ve 2022 yılına kadar yüksek kaldığını gösteriyor. Tedarik zinciri sorunları (özellikle 2021'in ikinci yarısında) ve artan PPC maliyetleri, girişimcilerin gelirlerini ve marjlarını tutarlı bir şekilde artırmasını zorlaştırdı. Sürdürülebilirlik eksikliği, 2022'nin başında e-ticaret değerleme metriklerini etkiledi ve hem EV/Revenue hem de EV/EBITDA çarpanlarında aşağı yönlü bir trend başlattı.

Ayrıca, Ukrayna savaşı ve Tayvan çevresinde devam eden gerilimlerle birlikte jeopolitik belirsizlikler keskin bir şekilde arttı. Daha önce gerçekçi olmadığı gerekçesiyle göz ardı edilen riskler artık değerlendirmelere dahil ediliyor. Küresel savaş ortamı, özellikle Çin'e bağlı tedarik zincirleri olan e-ticaret teknoloji şirketlerini etkilediği için, 2024-2025 yıllarında değerleme metriklerinde kayda değer bir artış beklenmiyor.

E-Ticaret Şirketleri Medyan

Halka Açık Sağlık Teknoloji Şirketleri ve Değerlemeleri

Sermayeye kolay erişimin olduğu dönemlerde, VC yatırımcıları en iyi yatırım fırsatlarına dahil olabilmek için fiyat rekabetine girmişlerdi. Bu rekabet, özel piyasa değerlemelerini sürdürülemez bir noktaya sürüklemişti. Yatırımcılar, kurucuların birim ekonomi, marjlar ve benzeri ölçümleri göz ardı edip ARR büyümesine öncelik vermesini istiyordu. Ancak zaman değişti ve bu değişimle birlikte değerlemeler düzeldi. Yatırımcılar artık kârlılığa veya kârlılığa giden sağlık teknolojilerine önem vermeye başladı. Bu değişimi halka açık teknoloji şirketlerinin değerleme metriklerinde görebiliyoruz ve aynı durum özel piyasalarda da (private markets) yaşanıyor.

Sağlık Teknoloji Şirketleri Medyan

Halka Açık En Büyük Teknoloji Şirketleri ve Değerlemeleri

Yapay zeka devrimi, teknoloji şirketlerini yeni boyutlara taşıdı ve bu teknolojik sınırın ön saflarında yer alan şirketlerin benzeri görülmemiş bir değer artışı performansı yaşamasını sağladı.

Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia ve Tesla, 'Magnificent Seven' olarak adlandırılan şirketlerden oluşuyor. Bu şirketler, son 10 yılda yüksek teknolojileri, yüksek büyümeleri, yüksek marjları, yüksek değerlemeleri ve getirileriyle öne çıkan halka açık teknoloji şirketleri oldular.

Uzaktan çalışmanın desteklediği teknolojinin hızla uyarlanması ve benimsenmesi, 2020'nin ikinci yarısından 2022'nin ilk çeyreğine kadar inovasyonu, istihdamı ve değerlemeleri güçlendiren devasa bir teknoloji patlamasına yol açtı. Ancak, ardından gelen Avrupa'daki savaş, yüksek enflasyon, yüksek faiz oranları, belirsizlik ve Silikon Vadisi'nin kalbinde yaşanan bir bankacılık krizi, CEO'lar, yöneticiler ve yönetim kurulları için zorlu süreçlere ve zor kararlar alınmasına neden oldu. Bu da teknoloji değerlemelerinde büyük bir buhranı beraberinde getirdi.

En Büyük Teknoloji Şirketleri Medyan

Şimdi 2024'ün üçüncü çeyreğindeyiz ve teknoloji ekosistemi için bundan sonra ne besleyebileceğimizi kendimize soruyoruz. 2023 yılı teknoloji yatırımcıları için altın bir yıl olurken, 2024'te gelişmesi muhtemel teknoloji alanlarına baktığımızda, yapay zekanın (AI), özellikle de üretken yapay zekanın (GenAI), sektöre duyulan güvenin yeniden canlanmasına öncülük etmesi şaşırtıcı olmayacaktır.

2021'deki patlamadan 2024'teki normale dönüşe doğru zihniyet değişimi, ekosistem için önemli ve sağlıklıdır. Ancak, kurucular, yöneticiler ve yatırımcılar için önemli çıkarımlar mevcut. En önemlisi, değerlemelerin 2021'in en yüksek seviyelerinden 10 yılın en düşük seviyelerine yakın kalmasının ana sebeplerinin, sermayenin (faiz etkisi gibi) daha pahalı hale gelmesi ve geçmiş yıllardaki değerlemelerin şişirilmiş olması olduğunu anlıyoruz. Yapay zeka gibi ileri teknolojik gelişmeler ürün ve hizmetlere entegre oldukça, teknoloji değerlemeleri şişirilme algısından uzaklaşacaktır.

Geleneksel görüş ise, en büyük teknoloji şirketlerinden bazılarının ve en iyi performans gösteren şirketlerin, kısmen bu devlerin yapay zekanın (AI) büyümesinden en fazla fayda sağlayacak olmaları nedeniyle, sektörün iyileşen görünümüne yön verdiğini savunuyor.

Teknoloji şirketlerinin yükselen değerleme momentumunun 2024 yılının ikinci yarısında da devam edebileceğine inanıyoruz. Makroekonomik koşullar incelendiğinde, ABD, Avrupa ve İngiltere gibi gelişmiş piyasalarda enflasyonun düşüş eğiliminde olduğu ve bu durumun merkez bankalarının faiz indirimi yapma olasılığını artırdığı görülüyor. Bu, teknoloji şirketlerinin değerleme metriklerinde yukarı yönlü bir yükselişe işaret ediyor. Analizimiz, teknoloji şirketlerinin değerlemelerinin toparlanma sürecinin ardından, yapay zeka (AI) ve generative AI sayesinde daha fazla yükseliş için fırsat sunduğuna dair bir kanaat ortaya koyuyor. Teknoloji dünyası, geçmişteki dalgalanmaların ışığında şekillenen daha dirençli, yenilikçi ve sürdürülebilir bir geleceğe doğru emin adımlarla ilerlemeye devam edecektir.

On yılı aşkın süredir, Türkiye'nin teknoloji girişim ekosistemine katkıda bulunmak ve değer yaratmak için büyük bir özveriyle çalışıyoruz. Bu süre zarfında kazandığımız derin bilgi birikimi ve güçlü iş ağımızla girişimcilere destek oluyoruz. Boğaziçi Ventures olarak yapay zeka alanındaki yatırımlarımızı şekillendirirken birçok dikeyde teknolojinin gücünü kullanarak sürdürülebilir ve akıllı çözümler sunma potansiyeline inanıyoruz.

Girişimcileri Boğaziçi Ventures’a [email protected] maili üzerinden yatırım görüşmeleri yapmak üzere başvurmaya davet ediyoruz! Teknoloji girişiminizi büyütmek ve küresel iş ağımıza katılmak için hemen başvurun!